Havada ani ve düzensiz hareketlere neden olan hava olayı şeklinde tanımlanabilecek türbülans, aslında sadece havacılıkla sınırlı değildir. Havacılıkta türbülans ise uçuş esnasında uçağın sarsılması, ani irtifa değişiklikleri yaşanması ya da kabin içinde dengesizlik hissedilmesi gibi durumlara sebep olur. Türbülans genellikle tehlikeli değildir, ama rahatsız edici olabilir. Türbülans nedir sorusuna detaylı bir yanıt bulmak ve türbülansa neden olan faktörleri öğrenmek için okumaya devam et!
Türbülans Ne Demek?
Türbülans, uçuş sırasında uçağın sallanmasına veya sarsılmasına neden olabilen düzensiz hava hareketidir. Farklı hava akımları kesiştiğinde ya da uçak bulutların, fırtınaların veya rüzgâr örüntülerinin içinden geçtiğinde meydana gelir. Türbülansa giren uçak her ne kadar endişe verici hissettirse de türbülans aslında uçuşun normal bir parçasıdır ve pilotlar bununla güvenli bir şekilde başa çıkmak için eğitimlidir.
Hafif, orta ve şiddetli olmak üzere farklı türbülans seviyeleri bulunur. Hissedilen çoğu türbülans hafif veya orta şiddettedir ve yalnızca küçük sarsıntılara neden olur. Şiddetli türbülans ise daha az yaygındır ve korkutucu gelse de uçaklar buna dayanacak şekilde üretilmiştir. Türbülans tıpkı araba sürüşü sırasında derin bir çukurdan geçmek gibidir, rahatsız edicidir, ancak genellikle tehlikeli değildir. Bu yüzden bir dahaki sefere uçuş sırasında türbülans hissettiğinde bunu düşünerek, paniğe kapılmamaya çalışabilirsin.
Türbülans Çeşitleri
Bir uçakta türbülans yaşandığında genellikle bu rastgele bir histir. Ayrıca her bir türbülans anının kendine özgü özellikleri ve nedenleri vardır. Türbülans çeşitleri arasındaki farkları bilmek, sarsıntılı uçuşlarda kendini daha rahat hissetmene yardımcı olabilir. Türbülans türlerine haydi daha yakından bakalım!
- Açık Hava Türbülansı (CAT): Bu türbülans, genellikle 20.000 fitin üzerindeki yüksek irtifalarda meydana gelir, bulut veya fırtına gibi görünür ve hava koşullarıyla bağlantılı değildir. Genellikle bir uçak jet akımları gibi hızlı hareket eden hava akımlarının yakınından veya içinden geçtiğinde meydana gelir. Ani ve sarsıntılı hissettirse de açık hava türbülansı doğası gereği tehlikeli değildir.
- Termal Türbülans: Bu türbülans türü, adından da anlaşılacağı gibi yerden yükselen sıcak hava nedeniyle oluşur. Özellikle karada ve sıcak iklimlerde, gündüz uçuşlarında daha yaygındır. Güneş Dünya’yı ısıttıkça, sıcak hava yükselir ve daha soğuk hava ile karışır. Bu, uçağın bu alanlardan geçerken hafifçe sarsıntı yaşamasına neden olabilir. Bu durum genellikle kalkış veya iniş sırasında ya da dağların veya çöllerin üzerinden uçarken hissedilir.
- Mekanik Türbülans: Yeryüzü şekillerinden dolayı meydana gelen bu türbülansın nedeni; düzensiz arazilerin (yüksek binalar ve dağlar gibi) hava akışını engellemesidir. Uçuş rotan dağlık alanları içeriyorsa, bu tür bir türbülans yaşanması olası olabilir. Yine biraz rahatsız edici hissettirse de uçuş koşullarının bir parçasıdır ve korkulacak bir şey çoğu zaman yoktur.
Türbülans Neden Olur?
Türbülans neden oluşur sorusunun cevabı çoğunlukla dengesiz hava koşullarından dolayıdır. Havanın dengesiz hale gelmesinin ise birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenlerden başlıcası rüzgardır, özellikle jet akımları gibi yüksek irtifalardaki kuvvetli rüzgarlar hava koşullarının dengesinin değişmesine ve dolayısıyla da türbülansa neden olabilir. Türbülans nedenlerinden bir diğeri de fırtına gibi hava koşullarıdır. Ayrıca yerden yükselen sıcak hava da uçağın sallanmasına neden olabilir. Bir uçak dağların veya binaların yakınında uçtuğu sırada da türbülans oluşabilir. Tüm bunlar, uçak gökyüzünde hareket ederken onu iter ve çeker. Türbülans ne zaman olur sorusuna özetle şu şekilde yanıt verilebilir:
- Jet Akımları: Yüksek irtifada saatte 300-400 km hızla esen dar ve güçlü hava akımları türbülansa neden olabilir.
- Dağ ve Tepeler: Rüzgârın dağ ve tepeler gibi coğrafi şekillerle karşılaşması türbülansı tetikleyebilir.
- Yükselen Sıcak Hava Akımları: Yer yüzeyinden yükselen sıcak hava dalgaları türbülansa neden olabilir.
- Fırtına ve Bulutlar: Cumulonimbus gibi dikey gelişen bulutlar da şiddetli türbülanslara neden olabilir.
- Farklı Hava Kütlelerinin Karışımı: Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin buluştuğu sınırlar türbülans yaratabilir.
Uçuş Sırasında Türbülans Normal mi?
Evet, uçuş sırasında türbülans oldukça normal bir durum. Her zaman şiddetli olmasa da çoğu uçuşta türbülans meydana gelir. Çünkü gökyüzündeki hava sürekli hareket halindedir ve uçaklar bu hareketli hava ceplerinden geçer. Bu, bir teknenin denizdeki küçük dalgalarda yol almasına benzer. Pilotlar türbülans durumunda bununla nasıl başa çıkacaklarını çok iyi bilirler. Modern uçaklar türbülansı güvenli bir şekilde idare edecek özelliklerde üretilmiştir. Bu nedenle türbülans birkaç dakika rahatsız edici ve endişelendirici olsa bile, çok korkmaya gerek yoktur. Corendon Airlines modern uçakları ve uzman uçuş ekibi ile her zaman güvenle uçmanı sağlar!
Uçak Türbülans Anında iken Yolcular Ne Yapmalı?
Uçak türbülans anında iken öncelikle paniğe kapılmamak ve diğer yolcuları da endişelendirmemek önemlidir. Unutma: Pilotlar türbülansı genellikle önceden bilir ve kontrol altına alır. Uçakta türbülans anında ilk olarak emniyet kemerinin bağlı olduğundan emin ol. Ayrıca bu esnada kabin içi yürüyüşleri ertele ve tuvalet ihtiyacı gibi gereksinimlerini gidermek için bekle. Ayrıca tekrar hatırlatmakta yarar var: Türbülans, hava yolculuğunun normal bir parçasıdır, bir şeylerin ters gittiğinin işareti değildir.
Türbülans ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Uçak türbülansa girerse ne olur?
Türbülansa giren uçak ani şekilde yukarı-aşağı, sağa-sola sarsılabilir. Bu hareketler birkaç saniye sürebileceği gibi, bazen birkaç dakika da devam edebilir. Yolcular sarsıntıyı net şekilde hissederler. Kabin görevlileri bazı bilgilendirmelerde bulunabilir ve yolculardan kemerlerini takmalarını isteyebilirler. Uçak bir anda birkaç metre irtifa kaybedebilir veya yükselebilir. Uçuş ekibi türbülansın şiddetine göre irtifa değiştirebilir veya rotayı ayarlayabilir.
Türbülans kaç dakika sürer?
Türbülans, birkaç saniye sürebileceği gibi kimi zaman birkaç dakika boyunca da devam edebilir.
Türbülans en çok ne zaman olur?
Saat 12:00 – 17:00 arasında yani öğle ve ikindi vaktinde yer yüzeyi güneşle daha fazla ısındığı için ısınan hava yükselir ve termal türbülansın görülme ihtimali artar. Ayrıca dağlık alanlar ve tropikal bölgelerde, orografik türdeki türbülansın görülme olasılığı daha fazladır. Fırtınalı havalarda özellikle cumulonimbus bulutlarının içinde veya çevresinde şiddetli türbülanslar olabilir. Son olarak ilkbahar ve yaz aylarında da yükselen sıcak hava kışa göre daha fazla olduğu için türbülans görülme ihtimali daha fazladır.
Uçakta türbülans en az nerede hissedilir?
Uçağın ağırlık merkezi ve denge noktası kanatlara yakın bölgede olduğu için buradaki koltuklarda türbülansın etkisi daha az hissedilir.
Bu yazımız ilgini çektiyse “En güvenli ulaşım araçları” yazımıza da göz atmayı unutma!
