Uçak rötarı kuşkusuz hem yolcular hem de uçuş ekibi için can sıkıcı bir durum. “Uçuşun planlanan saatten daha ileri bir saatte gerçekleşmesi” olarak tanımlayabileceğimiz rötar ile ilgili tüm merak edilenleri sizler için yanıtladık! Uçak neden rötar yapar, uçak rötar yaptığı zaman yolcular ne yapabilir gibi kafalarda soru işareti bırakan konuların yanıtı bu yazıda!
Rötar Ne Demek?
Rötar genellikle uçak, otobüs ya da tren gibi ulaşım araçlarının planlanan hareket saatinden daha ileri bir saatte hareket etmesi durumunu ifade eden bir terimdir. Ulaşımda sıklıkla karşılaşılan rötar, uçuş ile özellikle bağdaştığı için uçak rötarı tabiriyle daha sık karşılaşırız. Ulaşım araçlarında rötar meydana gelmesi hem teknik hem de çevresel kaynaklı birçok sebepten olabilir.
Uçak Rötarı Neden Olur?
Havacılık hassas zamanlama ve iyi planlama gerektirir. Organizasyondaki en ufak bir aksaklık bile uçağın planlanan zamanda kalkış yapamamasına neden olabilir. Elbette uçağın rötar yapmasının sebepleri arasında planlama faktörünün yanı sıra çevresel faktörler de rol oynuyor olabilir. İşte “uçak neden rötar yapar” sorusuna verilebilecek yanıtlar:
Hava Durumu Şartları
Rötar uçak yolculuğu yapacakların zaman zaman karşılaştığı bir durum. Uçağın rötar yapmasının temel çevresel sebeplerinden biri genellikle hava durumu koşullarıdır. Çünkü havacılıkta güvenlik her zaman birinci önceliktir. Şiddetli fırtına, yoğun kar yağışı, sis veya kuvvetli rüzgar gibi olumsuz hava koşulları, uçuşların ertelenmesine neden olabilir. Özellikle kalkış ve iniş esnasında hava koşullarının uygun olmaması, uçuşun güvenli bir şekilde gerçekleşmesini engelleyeceği için uygun hava koşullarının oluşmasını beklemek gerekir.
Uçakta Meydana Gelen Teknik Arızalar
Uçaklar, karmaşık teknik yapıları gereği her uçuş öncesinde birtakım teknik ve mekanik kontrollerden geçer. Bu kontrollerde kimi zaman öngörülmeyen ya da beklenmeyen bir sorunla karşılaşılabilir. Bu tür durumlarda da uçuş güvenliğinin sağlanabilmesi adına sorun giderilene kadar uçak havalanamaz ve haliyle rötar meydana gelir.
Yoğun Hava Trafiği
Özellikle büyük havalimanlarında yoğunluktan dolayı oluşan hava trafiği sebebiyle de rötar meydana gelebilir. Uçağın kalkışı ve inişi esnasındaki trafik kontrolü veya havada bekleyen uçakların sıralaması, uçuşların gecikmesine yol açar. Özellikle uçak içindeyken uçağın rötar yapması bundandır.
Yolcu ve Bagaj İşlemleri
Uçak rötar yaparsa bu, her zaman uçakla ya da hava koşullarıyla ilgili bir problem olduğu anlamına gelmez. Bazen yolculardan ya da yer hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar sebebiyle de uçak rötar yapabilir. Örneğin yolcuların uçağa zamanında ulaşamaması veya bagaj yükleme işlemlerindeki gecikmeler rötar nedenlerinden biridir. Özellikle aktarmalı uçuşlarda bağlantı yapan yolcuların beklenmesi uçağın kalkış saatini etkileyebilir.
Uçuş Ekipleri ile İlgili Nedenler
Uçağın rötar yapması nadiren de olsa uçuş ekipleri ile ilgili olabilir. Hava yolu şirketleri genellikle aynı uçak ve mürettebatı farklı uçuşlar için kullanır. Eğer bir önceki uçuşta rötar yaşanmışsa, bu durum sonraki uçuşun zamanlamasını da etkileyecektir. Mürettebatın dinlenme süreleri ve ayrıca uçakların yeniden hazırlanma süreleri de rötardaki önemli faktörlerdendir.
Olağandışı Sebepler
Uçağın rötar yapması olağan dışı sebeplerden kaynaklı da olabilir. Bomba veya uçağın genel güvenliğini tehlikeye atacak ihbarlar, bagaj veya yolcularla ilgili şüpheli durumlar, yolcunun kalkışa hazır uçaktan inmek istemesi, yolcular arasında çıkan kavgalar bu olağan dışı nedenlere örnek olabilir.
Yolcunun Uçak Rötar Hakları Nelerdir?
Bazı gecikme durumlarında yolcunun uçak rötar hakları bulunur. Çoğu hava yolu şirketi, gecikme süresine bağlı olarak yiyecek, içecek veya konaklama hizmeti sunar. Ayrıca belirli bir sürenin üzerindeki rötarlarda tazminat alma hakkı da doğabilir. Bu nedenle rötar durumunda hava yolu şirketi ile iletişime geçmeyi ihmal etmemelisin. Uçak rötar tazminatı, bazı hava yolu firmalarının belirli bir süreyi aşan gecikmelerden dolayı yolcuları mağdur etmemek için ödediği bir tazminattır. Tazminat ödemesi, her ülkede ve hava yolu şirketinde farklı düzenlemelere tabi olabilir. Avrupa Birliği’nin EC 261/2004 düzenlemesi gibi uluslararası kurallar rötar durumunda yolcu haklarına bir standart getirir. Bu düzenlemeye göre tazminat şartları şu şekildedir:
- 2 saatten fazla gecikme: 1500 km veya daha kısa mesafeli uçuşlar için.
- 3 saatten fazla gecikme: 1500-3500 km arasındaki uçuşlar için.
- 4 saatten fazla gecikme: 3500 km’den uzun uçuşlar için.
Bunun yanı sıra yolcunun uçak rötarı tazminat hakkı doğabilmesi için rötarın nedeni, hava yolu şirketinin kontrolü altındaki faktörlerden kaynaklanıyor olmalıdır. Örneğin teknik arızalar (bakım eksikliği gibi öngörülebilir sorunlar), planlama hataları ya da mürettebat eksikliği gibi. Eğer uçuş çok ciddi bir gecikme yaşadı (gün atlaması gibi) ve hava yolu şirketi makul bir alternatif uçuş sunamadıysa da yolcunun tazminat hakkı doğabilir. Ya da hava yolu firması rötar sonrası uçuşu komple iptal ederse bu durumda da yolcuların tazminat alma hakkı oluşur.
Uçak Rötarı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
”Uçak rötar yaptı” ne demek?
”Uçak rötar yaptı” ifadesi, uçağın planlanan kalkış saatinde bir gecikme olacağı anlamına gelir. Bu durumda uçak, planlanan hareket saatinden daha geç kalkar ve dolayısıyla hedef havaalanına da daha geç ulaşır.
Uçak rötar yaparsa ne olur?
Uçak rötar yaparsa, yolcuların kalkış saatine kadar havalimanında beklemeleri gerekir. Hava yolu firması gecikme süresine bağlı olarak yolculara yiyecek, içecek ve konaklama gibi hizmetler sunabilir. Yolcular arzu ederlerse rötar süresi boyunca bu hizmetlerden faydalanabilir. Eğer uçuş söz konusu tarih için komple iptal edilirse veya çok uzun bir süre rötar yaparsa, hava yolu şirketi yolculara başka bir uçuş düzenlemeyi teklif edebilir. Rötar, hava yolu şirketinin kontrolünde olan nedenlerden kaynaklanıyorsa ve gecikme süresi 3 saati aşarsa yolcular tazminat talep edebilir.
Uçak kaç saat rötar yaparsa tazminat hakkı doğar?
Avrupa Birliği’nin EC 261/2004 düzenlemesi standardına göre gecikme süresi 3 saati aşarsa yolcular için tazminat hakkı doğar.
Uçak kaç saat rötar yaparsa otel hizmeti sunulur?
Uçağın rötar yapması durumunda hava yolu firması tarafından sunulacak olan hizmetler hava yolu şirketlerinin politikaları ve uçuşun gerçekleştiği ülkenin düzenlemelerine göre değişir. Genellikle eğer uçuş geceye sarkacak şekilde 6 saat veya daha fazla gecikirse, yolcuların dinlenebilmesi için otel konaklaması sağlanır. Otel hizmeti çoğunlukla gece yarısından sonra (örneğin saat 23:00’ten sonra) kalkması beklenen uçuşlar için sunulur.
Uçak rötarı nasıl öğrenilir?
Uçağın rötar yapıp yapmadığını havalimanı bilgi ekranlarından takip edebilirsin. Ayrıca hava yolu firmasının web sitesi ya da mobil uygulamasında da rötarlarla ilgili bilgilendirmeler olabilir.
Aktarmalı uçuşta ilk uçak rötar yaparsa ne olur?
Aktarmalı uçuşlarda ilk uçağın rötar yapması durumunda -eğer tüm biletler aynı hava yolu şirketinden alındıysa- hava yolu firması ile iletişime geçerek ya da kontuara giderek durumu anlatmalısın. Böyle bir durumda hava yolu şirketi genellikle yolcuyu bir sonraki uygun uçuşa ücretsiz şekilde yerleştirir. Uçaklar Hakkında Muhtemelen Bilmediğin 10 Büyüleyici Gerçek başlıklı yazımız da ilgini çekebilir.
